Έχουν περάσει περισσότεροι από δύο μήνες από τότε που η ΕΕ ξεκίνησε το Βιομηχανικό Σχέδιο για την Πράσινη Συμφωνία (GDIP), και ένας μήνας από την πολυαναμενόμενη «Πράξη» για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και την «Πράξη» για τη Βιομηχανία καθαρού μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα. Οι πρωτοβουλίες αυτές επιδιώκουν να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες φιλοδοξίες των αντίστοιχων βιομηχανιών των ΗΠΑ και της Κίνας, οι οποίες ακολουθούν επιθετικές και σε ορισμένες περιπτώσεις προστατευτικές πολιτικές που επιδιώκουν να προσελκύσουν επενδύσεις από τις καλύτερες και λαμπρότερες βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Μήνυμα από τη Γενική Διευθύντρια της ACEA
Σε αυτό το ολοένα και πιο ανταγωνιστικό παγκόσμιο πλαίσιο, η ACEA συγκέντρωσε πρόσφατα περισσότερους από 250 παράγοντες, μεταξύ των οποίων διευθύνοντες σύμβουλοι της αυτοκινητοβιομηχανίας και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ, στην ετήσια εκδήλωση στις Βρυξέλλες. Το μήνυμα από τον κλάδο μας ήταν σαφές: Οι συνεκτικές πολιτικές και τα πρακτικά κίνητρα που ενισχύουν τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα βρίσκονται στην κορυφή της λίστας μας – και αυτά πρέπει να συμβάλουν στην υπέρβαση των φιλοδοξιών των αντίστοιχων φορέων των ΗΠΑ και της Κίνας.
Με σχεδόν το ένα τρίτο του συνόλου των επενδύσεων Ε&Α στην ΕΕ να δαπανάται από τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας και ένα τεράστιο ποσό ύψους 250 δισεκατομμυρίων ευρώ να διοχετεύεται στην ηλεκτροκίνηση, είμαστε σαφώς προσηλωμένοι στην επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών στον τομέα των μεταφορών. Ωστόσο, η ΕΕ κινδυνεύει να μείνει πίσω στην παγκόσμια κούρσα.
Καλά νέα για τον εξηλεκτρισμό – Οι υποδομές φόρτισης εξακολουθούν να αποτελούν το κύριο εμπόδιο
Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, υπάρχουν και πάλι καλά νέα για την αγορά των ηλεκτρικών οχημάτων. Πρόσφατα στοιχεία της ACEA επιβεβαίωσαν ότι το μερίδιο αγοράς αυξήθηκε στο 13,9% για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με μπαταρία και στο 24,3% για τα υβριδικά μοντέλα. Ενώ η Κίνα προηγείται σήμερα της Ευρώπης και των ΗΠΑ στον εξηλεκτρισμό της αγοράς αυτοκινήτων, η ευρωπαϊκή αγορά θα ανακάμψει το 2025 και θα πάρει και πάλι τα πρωτεία έναντι των άλλων περιοχών του κόσμου μέχρι το 2030.
Γι’ αυτό είναι ακόμη πιο ανησυχητικό το γεγονός ότι η πρόσφατη συμφωνία για τον κανονισμό της ΕΕ για τα εναλλακτικά καύσιμα (AFIR) δεν ανταποκρίνεται στους φιλόδοξους στόχους CO2 που έχουν τεθεί για τους κατασκευαστές οχημάτων. Ειδικότερα, ο AFIR αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει επαρκώς το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ της ιδιοκτησίας ηλεκτρικών οχημάτων και της πρόσβασης σε υποδομές.
Με περισσότερα από τρία στα πέντε οχήματα στην ΕΕ να αναμένεται να διαθέτουν πρίζα έως το 2030, σε σύγκριση με μόλις ένα στα πέντε σήμερα, ποια πρακτικά μέτρα μπορούν να ληφθούν; Στην πράξη, τα κράτη μέλη πρέπει να κλιμακώσουν ταχέως την ανάπτυξη υποδομών, επισπεύδοντας την αδειοδότηση και αναβαθμίζοντας τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.
Επίσης, όπως καταδεικνύουν τα πρόσφατα στοιχεία της ACEA, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επεκτείνουν τα κίνητρα αγοράς EV για να αμβλύνουν τις ανησυχίες των Ευρωπαίων καταναλωτών για την οικονομική προσιτότητα – ιδίως καθώς οι οικονομικές διαφορές επιδεινώνουν τις ανισότητες της αγοράς EV μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών και των κρατών μελών.
Η πρόσβαση στις πρώτες ύλες κινδυνεύει να καθυστερήσει την εξέλιξη των ηλεκτρικών οχημάτων
Η πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες (CRM) είναι επίσης ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ στην επανάσταση της ηλεκτροκίνησης στην Ευρώπη. Πώς μπορεί να επιτευχθεί ρεαλιστικά η επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών εάν η ΕΕ δεν έχει ασφαλή και αξιόπιστη πρόσβαση στις πρώτες ύλες που θα τροφοδοτήσουν την επανάσταση των ηλεκτρικών συστημάτων και των κυψελών καυσίμου; Σήμερα, ένα πενιχρό 1% των κρίσιμων πρώτων υλών που απαιτούνται για τις μπαταρίες παράγεται στην ΕΕ.
Από πολλές απόψεις, η εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές CRM από τρίτες χώρες, ιδίως από την Κίνα, επισκίασε την πρόσφατη επίσκεψη της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen στην Κίνα. Μένει επίσης να δούμε τι θα σημάνει στην πράξη η νέα συζήτηση της ΕΕ για την “αποδέσμευση”, αντί για την “αποσύνδεση” (προσέγγιση των ΗΠΑ), των σχέσεών της με την Κίνα.
Η δημοσίευση της πολυαναμενόμενης Πράξης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA) τον περασμένο μήνα μας έδωσε μια μικρή γεύση για το πώς μπορεί να είναι αυτό. Η CRMA δεσμεύεται να προμηθεύεται μόνο το 65% της ετήσιας κατανάλωσης στρατηγικών πρώτων υλών της ΕΕ από τρίτες χώρες. Ενώ ο φιλόδοξος αυτός στόχος θα πρέπει να επικροτηθεί, η υλοποίησή του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα χαρτιά. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό όλες οι κρίσιμες πρώτες ύλες που είναι απαραίτητες για την ηλεκτρική επανάσταση και την επανάσταση των κυψελών καυσίμου να οριστούν στον κατάλογο των στρατηγικών πρώτων υλών της ΕΕ.
Ας μην επανεφεύρουμε τον τροχό – το Euro 6/VI και η ηλεκτροκίνηση μπορούν να προσφέρουν περισσότερα για τη μετάβαση της Ευρώπης στο μηδενικό επίπεδο εκπομπών
Καθώς η G7 επιβεβαίωσε πρόσφατα τη δέσμευσή της για καθαρές μηδενικές εκπομπές στον οδικό τομέα έως το 2050, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ συζητούν για την προσθήκη ενός ακόμη επαχθούς κανονισμού για την αυτοκινητοβιομηχανία – Euro 7 – τη στιγμή που οι παγκόσμιοι ανταγωνιστές μας τρέχουν μπροστά με κίνητρα για την προσέλκυση πράσινων επενδύσεων.
Πρόσφατα στοιχεία της ACEA καταδεικνύουν τις αδυναμίες της πρότασης, καθώς μόνο το 10% των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης που κυκλοφορούν στους δρόμους της ΕΕ πρόκειται να υπαχθούν στους κανόνες Euro 7 το 2035. Με την παρούσα πρόταση, οι εκπομπές NOx στις οδικές μεταφορές θα μειωθούν κατά ένα ελάχιστο 2-4%, ενώ οι καταναλωτές θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια μέση αύξηση της τιμής αγοράς ενός νέου αυτοκινήτου κατά 2.000 ευρώ.
Αυτό συμβαίνει σε μια εποχή που οι ευρωπαϊκές μεσαίες τάξεις ήδη παλεύουν με τον αυξανόμενο πληθωρισμό και τους υψηλότερους λογαριασμούς ενέργειας. Αυτό συμβαίνει ακόμη και πριν μπορέσουν να εξετάσουν την αγορά πιο βιώσιμων – αλλά προς το παρόν λιγότερο προσιτών – ηλεκτρικών οχημάτων. Οι ισχύοντες κανόνες Euro 6/VI – μαζί με την ηλεκτροκίνηση – μπορούν ήδη να μειώσουν τις εκπομπές NOx κατά 80% έως το 2035 σε σύγκριση με το 2020, εγείροντας περαιτέρω αμφιβολίες για τη νομιμότητα της πρότασης Euro 7.
Εξυπνότερη ρύθμιση και κίνητρα για μια παγκοσμίως ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία
Το μήνυμά μας προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής είναι σαφές, η επίτευξη μηδενικών εκπομπών στον τομέα των μεταφορών δεν μπορεί να επιτευχθεί απλώς με τη συσσώρευση κανονισμών. Αντίθετα, χρειαζόμαστε επειγόντως ένα φιλόδοξο και συνεκτικό πλαίσιο πολιτικής για επενδύσεις. Για να μπορέσει ο ευρωπαϊκός τομέας αυτοκινήτων να ανθίσει, αυτό πρέπει να συμπληρωθεί με κίνητρα αγοράς που θα επιταχύνουν τη μετάβαση στις καθαρές μηδενικές εκπομπές.
Απλώς δεν μπορούμε να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια καθώς η βιομηχανική ανταγωνιστικότητα μιας από τις πιο επιτυχημένες και καινοτόμες βιομηχανίες της Ευρώπης – που αγγίζει τη ζωή σχεδόν όλων των Ευρωπαίων – απειλείται όλο και περισσότερο από τον αυξανόμενο ανταγωνισμό στο εξωτερικό και την αύξηση των κανονισμών στο εσωτερικό. Με μια φράση, η εξυπνότερη ρύθμιση, οι ισχυρές ευνοϊκές συνθήκες και τα κίνητρα θα είναι το κλειδί για μια παγκοσμίως ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία.
