Αρκεί να αναφέρει κανείς το όνομα “Maeda-san” μέσα σε ένα σχεδιαστικό κέντρο της Mazda, και θα εισπράξει σεβασμό. Οι δύο τελευταίες γενιές αυτής της οικογένειας -της οικογένειας Maeda- έχουν διαμορφώσει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, την εμφάνιση της Mazda. Ο Matasaburo e il Ikuo Maeda είναι η σχεδιαστική δυναστεία που ευθύνεται για το στυλ της Mazda μέχρι σήμερα και έχουν στο ενεργητικό τους μερικά από τα πιο σημαντικά μοντέλα της μάρκας. Ξεχωρίζουμε, φυσικά, τα θρυλικά wankel RX-7 e RX-8 και το μεγάλο “κι αν”, το RX-Vision…
Γεννημένος στη Χιροσίμα, όπου εδρεύει, ως γνωστόν, η Mazda, και εκπαιδευμένος ως ingegnere, ο Matasaburo Maeda, προσελήφθη από τη Mazda το 1962 και μέσα σε δεκαοκτώ χρόνια αναρριχήθηκε στη θέση του Γενικού Διευθυντή του τμήματος σχεδιασμού της Mazda, την οποία κατείχε από το 1980 έως το 1987. Αντλώντας έμπνευση από το γερμανικό κίνημα Bauhaus, ο Matasaburo ήταν ακλόνητα πιστός στην αρχή του «Form follows function», και πίστευε ότι κάθε σχεδιαστική λεπτομέρεια πρέπει να εξυπηρετεί έναν σκοπό.
Η αρχή: Mazda RX-7
Αυτή η προσέγγιση βρήκε την έκφρασή της σε αρκετά μοντέλα όπως στο Mazda 929 HB, που πουλιόνταν από το 1981 έως το 1986. Ωστόσο, το κορυφαίο επίτευγμα της πρώτης σχεδιαστικής εποχής του Maeda, ήταν το Mazda RX-7, ένα κλασικό μοντέλο με motore rotativo, που εξακολουθεί να λατρεύεται από πολλούς φίλους της Mazda (και όχι μόνο) μέχρι και σήμερα.
Il Mazda RX-7 ha presentato il 1978 και ήταν το πρώτο σπορ αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής της Mazda που έμελλε να γίνει το best-seller ανάμεσα σε όλα τα μοντέλα με περιστροφικό κινητήρα στην ιστορία. Σύμφωνα με τον Matasaburo Maeda, οι χαρακτηριστικές και καθαρές γραμμές και οι σμιλευμένες και κομψές επιφάνειες του συγκεκριμένου μοντέλου, υπαγορεύτηκαν από τρείς θεμελιώδεις αρχές: “Αρχικά, αναζητούσα τον καλύτερο τρόπο να εκφράσω το χαρακτήρα του περιστροφικού κινητήρα.
Στη συνέχεια, έκανα τα πάντα ώστε να περιορίσω την αεροδυναμική αντίσταση, και τέλος, οραματίστηκα το RX-7 με την κλασσική διάταξη του κινητήρα τοποθετημένου εμπρός και στο μέσον”, σχολιάζει ο Matasaburo Maeda.
Η διαφορετική γεωμετρία του περιστροφικού κινητήρα, έδωσε τη δυνατότητα στους σχεδιαστές να κατεβάσουν πολύ πιο χαμηλά από το συνηθισμένο, το ρύγχος του αυτοκινήτου. Σε συνδυασμό με τα αναδιπλούμενα (‘pop-up’) φωτιστικά σώματα, δημιουργήσαν το χαρακτηριστικό σχήμα ενός σπορ αυτοκινήτου, επιτυγχάνοντας ένα μοναδικό συνδυασμό που εκτόξευσε σε απίστευτο βαθμό την αγωνιστική πορεία του μοντέλου. Εμείς κρατάμε, εκτός των άλλων, τις φοβερές, συλλεκτικές πια, ζάντες-παραπομπή στο ρότορα.
Απ’ το RX-7 στο RX-8 και το RX-Vision
Ο νεαρός Ikuo Maeda αρχικά δεν είχε καθόλου σκεφτεί να ακολουθήσει καριέρα στο σχεδιασμό αυτοκινήτων, παρά την πρώιμη αγάπη του για τα αυτοκίνητα – ειδικά τα corsa. Σύμφωνα με τον Ikuo, ήταν το επικό Le Mans του Steve McQueen το 1971, και όχι ο πατέρας του, που τον έκανε να θέλει να θέλει να δουλέψει στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας. Ο Ikuo Maeda σπούδασε βιομηχανικό σχεδιασμό στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Κιότο και αγόρασε το πρώτο του αυτοκίνητο, a λευκό RX-7, χωρίς καν να συνειδητοποιήσει ότι ο πατέρας του είχε σχεδιάσει αυτό το εμβληματικό μοντέλο της Mazda. Ο Ikuo Maeda εξηγεί: «Είχα αγοράσει αυτό το αυτοκίνητο απλώς και μόνο επειδή ήταν το πιο γρήγορο πράγμα εκεί έξω», ενώ δεν ήταν καθόλου τυχαίο, ότι ο ίδιος είχε χάσει δύο φορές το δίπλωμά του εξαιτίας υπερβολικής ταχύτητας. Και, παραδέχεται: “Σκέφτηκα ότι ήταν επίσης πολύ όμορφο".
Ο Ikuo Maeda ξεκίνησε την καριέρα του στη Mazda το 1982 και μέσα σε τρία χρόνια προχώρησε στο Yokohama Design Studio. Εμπνευσμένος από τον αισθησιασμό του ιταλικού design e il δυναμική ενέργεια της φύσης, ο Ikuo ανέλαβε να σχεδιάσει τον -κατά κάποιο τρόπο- διάδοχο του εμβληματικού RX-7 του πατέρα του.
Il Mazda RX-8 σχεδιάστηκε ως ένα δυνατό μοντέλο με κινητήρα μπροστά και κίνηση πίσω, συνδυάζοντας παράλληλα το design ενός coupe/σπορ αμαξώματος. Το στυλ ήταν μια κλασική μετουσίωση του «beauty in motion», θυμίζοντας έναν κορυφαίο αθλητή, και αποτίνοντας ταυτόχρονα φόρο τιμής στο RX-7 χάρη στο σχήμα των πίσω κολώνων e il πίσω παραθύρου. Ο Matasaburo Maeda έμαθε για τη συμμετοχή του γιου του στο σχεδιασμό του Mazda RX-8, τρεις μήνες περίπου πριν το αυτοκίνητο κυκλοφορήσει στην αγορά, το 2003.
Το 2009, αφού ανέλαβε τα ηνία του Σχεδιαστικού τμήματος της Mazda, από τη θέση του Γενικού Διευθυντή, ο Ikuo Maeda έδωσε μια καινούργια και πιο τολμηρή κατεύθυνση στο design της Mazda, υιοθετώντας τη φιλοσοφία «Kodo Design». Ο Ikuo Maeda ενστάλαξε τον δικό του, μοναδικό χαρακτήρα στη νέα φιλοσοφία του Kodo Design. Τον συναισθηματικό αντίκτυπο και τη δυναμική που απουσίαζε μερικές φορές από τα πιο «ήσυχα και κομψά» σχέδια του πατέρα του. Αυτή η έμφαση στην κίνηση και την εναλλαγή των σχημάτων, αποτελεί κεντρικό στοιχείο της σχεδιαστικής φιλοσοφίας που στοχεύει να αναπαραστήσει την ομορφιά της κίνησης σε ένα ακίνητο αντικείμενο. Πολλά πρωτόλεια σχέδια αυτού του νέου στυλ, εμπνεύστηκαν από ένα τσιτάχ που ετοιμάζεται να ορμήσει στο θήραμά του, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοτύπων Shinari και Mingai.
Με την εξέλιξη της φιλοσοφίας του Kodo Design ο Ikuo Maeda ακολούθησε λοιπόν τα χνάρια του πατέρα του, ο οποίος ήταν θιασώτης του «less is more» και του «form follows function».
Οι σχεδιαστές της Mazda άρχισαν να αφαιρούν τυχόν περιττά στοιχεία, ακόμα και όλες τις έντονες χαρακτηριστικές γραμμές από το αμάξωμα, για να δημιουργήσουν δυναμικές συναισθηματικές φόρμες μέσω της αλληλεπίδρασης του φωτός και της σκιάς – η «ψυχή της κίνησης» (“Soul of Motion”) αναπαρίσταται αριστοτεχνικά στα πλευρικά μέρη του αυτοκινήτου. Για πολλούς οπαδούς της Mazda, το RX-Vision εξακολουθεί να αποτελεί την επιτομή της αισθητικής (εκτός από το -μάλλον απατηλό- όνειρο επιστροφής των μοντέλων με περιστροφικό κινητήρα στην αγορά). Με έμφαση στην απλότητα και την κομψότητα – χωρίς να ξεχνάμε βέβαια τη χρήση του περιστροφικού κινητήρα – το πρωτότυπο αυτό είναι σε κάποιο βαθμό ένας φόρος τιμής στις ρίζες της Mazda που καθόρισε πριν πολλά χρόνια ο Matasaburo Maeda.
Τα βραβεία και το σήμερα
Από την σύλληψή της, πριν από δέκα χρόνια, η φιλοσοφία Kodo Design της Mazda ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από πολλά βραβευμένα στυλ σε όλο τον κόσμο. Τόσο το RX-Vision όσο και το Vision Coupe έχουν πάρει τον τίτλο του “Πιο όμορφου Concept Car of the Year” ενώ το ανανεωμένο Mazda MX-5 κατέκτησε τον τίτλο του “World Car Design Award” το 2015. Πιο πρόσφατα, το Mazda CX-30 και το νέο MX-30 κέρδισε το «Red Dot Award 2020» στην κατηγορία «Product Design», ενώ το Mazda3 ονομάστηκε World Car Design της χρονιάς στο διαγωνισμό World Car Awards του 2020.
Το design της Mazda δεν είναι η μοναδική διεθνής αναγνώριση. Ως επικεφαλής του Global Design, ο ίδιος ο Ikuo Maeda τιμήθηκε με το βραβείο Design Hero στην ψηφοφορία του Autocar του 2020. Ο τίτλος αυτός έρχεται να προστεθεί σε έναν εντυπωσιακό κατάλογο παγκοσμίου κύρους βραβείων design που κατέκτησαν οι Maeda-San και η ομάδα τους. Η συγκεκριμένη από το Autocar αναγνωρίζει τα 35 χρόνια επιτυχίας των Maeda στη Mazda, και το όραμα και την ηγεσία τους στη δημιουργία και εξέλιξη της φιλοσοφίας Kodo Design της Mazda.
