Τα ευρωπαϊκά Gigafactories για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων βρίσκονται προ των πυλών, αποτελώντας μία χρυσή επενδυτική ευκαιρία για την Ελλάδα με εφαλτήριο την ηλεκτροκίνηση.
Η παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην Ευρώπη μειώνει το αποτύπωμα άνθρακα των μπαταριών, τουλάχιστον σε σύγκριση με «μια αλυσίδα αξίας που ελέγχεται εξ ολοκλήρου από την Κίνα». Συγκεκριμένα, μια νέα ανάλυση του Transport & Environment προσδιορίζει το χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα με το σημερινό ενεργειακό μείγμα στην ΕΕ στο 37% και στο 62% λαμβάνοντας υπόψη την αυξανόμενη βαρύτητα των ανανεώσιμων πηγών στις διαδικασίες παραγωγής. Συνολικά, η δραστηριοποίηση στην Ευρώπη της παραγωγής κυψελών και εξαρτημάτων που απαιτούνται για την κάλυψη της ζήτησης συστημάτων αποθήκευσης θα μπορούσε να εξοικονομήσει περίπου 133 εκατ. τόνους CO2 μεταξύ 2024 και 2030.
Οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί
Η ανάλυση δείχνει επίσης κάποια σημάδια βελτίωσης. Πράγματι, περισσότερα από τα μισά από τα προγράμματα μπαταριών ιόντων λιθίου που έχουν ανακοινωθεί στην Ευρώπη διατρέχουν κίνδυνο, αλλά το 2023 ήταν τα δύο τρίτα: μέσα σε ένα έτος, ο αριθμός των προγραμμάτων που δεν είναι βέβαιο ότι θα ολοκληρωθούν μειώθηκε από 68% σε 47%. Σε κάθε περίπτωση, το 53% των έργων εξακολουθεί να έχει μέτριο έως υψηλό κίνδυνο να καθυστερήσει, να μειωθεί ή να ακυρωθεί εντελώς. Εν προκειμένω, ενώ η Γαλλία, η Γερμανία και η Ουγγαρία κατέγραψαν τη μεγαλύτερη πρόοδο χάρη σε πρωτοβουλίες (Acc και Verkor στη Γαλλία, Northvolt στη Γερμανία), οι οποίες στην προηγούμενη ανάλυση φαινόταν να κινδυνεύουν, στην Ιταλία η προγραμματισμένη παραγωγική ικανότητα μειώθηκε στις 48 GWh λόγω της αποτυχίας της πρωτοβουλίας ItalVolt (οι Teverola και Termoli παραμένουν προς το παρόν ζωντανές). ‘Η κυβέρνηση θα πρέπει να κατανοήσει ότι οι μπαταρίες και τα μέταλλα από τα οποία κατασκευάζονται είναι ο νέος χρυσός’, λέει ο Carlo Tritto, υπεύθυνος πολιτικής της T&E Ιταλίας. «Η Ιταλία πρέπει να διαδραματίσει έναν ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη, για να δημιουργήσει ένα πλαίσιο που θα εγγυάται πραγματική υποστήριξη της μετάβασης τα επόμενα χρόνια, για παράδειγμα, διαπραγματευόμενη καλύτερα χρηματοδοτικά μέσα για τα gigafactories».
Η κατάσταση στην Ευρώπη
Συνολικά, η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα να γίνει αυτάρκης στην παραγωγή κυψελών έως το 2026 και να καλύψει το 56% της ζήτησης καθόδου έως το 2030. Θα μπορούσε επίσης να καλύψει όλες τις ανάγκες της σε εξευγενισμένο λίθιο και να εξασφαλίσει μεταξύ 8% και 27% των μεταλλευμάτων της μέσω της ανακύκλωσης. Λείπουν, ωστόσο, οι εγκαταστάσεις και -κυρίως- η οικονομική στήριξη από τα θεσμικά όργανα.
Ευκαιρία για την Ελλάδα;
Η χώρα μας παρόλο που δεν έχει τεχνογνωσία στην αυτοκινητοβιομηχανία, δυνητικά έχει όλες τις προϋποθέσεις να φιλοξενήσει εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, δεδομένου της κομβικής θέσης της χώρας και των ευρωπαϊκών κανονισμών που την διέπουν. Η συζήτηση δεν είναι μόνο θεωρητική καθώς το εργοστασίο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από λιγνίτη που βρίσκεται στην Κοζάνη, όταν σταματήσει η παραγωγή του ορυκτού, θα αναγκαστεί να αλλάξει, αντικείμενο, διασώζοντας θέσεις εργασίας αλλά πάραλληλα δίνοντας στην περιοχή την δυνατότητα νέων επενδύσεων που θα αναπτύξουν την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας.
