Στην κλασική ταινία τρόμου “Εφιάλτης στο δρόμο με τις λεύκες”, οι πρωταγωνιστές προσπαθούν να μην κοιμηθούν, ώστε να μην πέσουν στα φονικά χέρια του Freddy. Στην ελληνική πραγματικότητα, ο εφιάλτης είναι στο δρόμο με τις… αντλίες, καθώς οι οδηγοί ξέρουν πως την επόμενη φορά που θα ανοιγοκλείσουν τα μάτια τους, η τιμή των καυσίμων θα έχει αυξηθεί ξανά. Το πρόβλημα είναι ότι ο εφιάλτης αυτός δείχνει να μην έχει τέλος και να είναι, στη χώρα που ζούμε, πιο έντονος απ’ οπουδήποτε αλλού, αφού η βενζίνη, όπως παραδέχονται οι επαγγελματίες του χώρου, “ανηφορίζει” προς τα 3 ευρώ το λίτρο.
Τι ωραίοι καιροί για να έχει κανείς ένα σπορ, ενεργοβόρο αυτοκίνητο! Λόγω του πολέμου, της γεωπολιτικής και της ενεργειακής κρίσης που έχει προκύψει, η τιμή των καυσίμων κάνει ράλλυ διεθνώς (αλλά ακόμα περισσότερο στην Ελλάδα), φτάνοντας σε ιστορικά υψηλά. Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία προκύπτει ότι η Ελλάδα είναι από τις πέντε ακριβότερες χώρες του κόσμου σε ό,τι αφορά την τιμή των καυσίμων. Γιατί συμβαίνει όμως αυτό;
Πριν δούμε το γιατί, ας δούμε το πόσο. Ο Έλληνας, όσο παράξενο κι αν φαίνεται, πληρώνει ακριβότερα τη βενζίνη από τον… Μονεγάσκο, αλλά και τον Δανό (φυσικά η “μπάλα” παίρνει και τους επισκέπτες της Ελλάδας). Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Global Petrol Prices για τον Ιούνιο (μέχρι 20 Ιουνίου), στη λίστα των χωρών με την ακριβότερη βενζίνη η Ελλάδα κατατάσσεται στην πέμπτη θέση, με το κόστος να διαμορφώνεται στα 2,424 ευρώ το λίτρο.
Μη στενοχωριέστε. Υπάρχουν και χειρότερα. Για παράδειγμα, την πιο ακριβή βενζίνη στον κόσμο έχει το Χονγκ Κονγκ (2,853 ευρώ το λίτρο), η Φινλανδία (2,534), η Ισλανδία (2,510), η Νορβηγία (2,457) και, μετά από την Ελλάδα που συμπληρώνει το “Top 5” του πλανήτη, έρχεται η Δανία (2,401 ευρώ το λίτρο), οι Κάτω Χώρες (2,369 ευρώ), το Μονακό, η Σιγκαπούρη κ.α.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της GPP που επεξεργάστηκε το TopSpeed.gr, για το διάστημα 14 Μαρτίου 2022 μέχρι 20 Ιουνίου 2022, ο μέσος όρος τιμής της βενζίνης είναι 2,18 ευρώ, με την κατώτερη να διαμορφώνεται στα 2,04 στις 21 Μαρτίου 2022 και την ανώτερη στα 2,42 ευρώ στις 20 Ιουνίου 2022. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης ως προς το γιατί και πόσο ακριβότερη είναι η βενζίνη στην Ελλάδα, το εξεταζόμενο διάστημα, ο μέσος όρος της τιμής της βενζίνης στον κόσμο είναι 1,89 Euro. Το αστείο είναι ότι μέχρι να καταγραφούν τα στοιχεία, η τιμή της βενζίνης στην Ελλάδα έχει αλλάξει και πάλι…
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι αυτό που καταδεικνύει τη στρέβλωση που υπάρχει στην ελληνική αγορά και το δίκιο που έχει ο Έλληνας καταναλωτής να γκρινιάζεις. Βάσει των στοιχείων της πλατφόρμας e-katanalotis, η αύξηση της τιμής της βενζίνης στις αντλίες τον προηγούμενο μήνα έφτασε τα 22 λεπτα στο λίτρο, δηλαδή κατέγραψε άνοδο της τάξεως του 10,6%. Την ίδια περίοδο, ωστόσω, η αύξηση στις τιμές του πετρελαίου κίνησης είναι περίπου 1,5%, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά τη στρέβλωση της αγοράς.
“Θα φτάσει και τα 3 ευρώ τον Αύγουστο”
Με δεδομένο ότι παραδοσιακά τέτοια εποχή η κατανάλωση βενζίνης αυξάνεται αφού αρχίζουν οι εξορμήσεις τους σε κοντινούς, παραθαλάσσιους προορισμούς, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων σημειώνει πως καταγράφεται μείωση στην κατανάλωση της τάξεως του 40% σε σχέση με πέρυσι. Γεγονός απολύτως λογικό, εάν σκεφτεί κανείς ότι το μέσο κόστος της απλής αμόλυβδης έχει αυξηθεί ακόμη και άνω του 40% σε αρκετά νησιά, σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.
Συγκρίνοντας την τιμή της απλής αμόλυβδης essence την πρώτη ημέρα του φετινού καλοκαιριού, με την αντίστοιχη του 2021, η μεγαλύτερη αύξηση σε νησί καταγράφεται στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο. Την 1η Ιουνίου του 2022 η μέση τιμή στο νομό διαμορφώθηκε σε 2,344 ευρώ το λίτρο, ενώ ακριβώς πριν από ένα χρόνο ήταν στο 1,651 ευρώ.
Τουλάχιστον “τελειώσαμε” εδώ με τις τιμές των καυσίμων; “Οχι”, λέει ο αντιπρόεδρος της ΠΟΠΕΚ, Γιώργος Ασμάτογλου, ο οποίος δεν αποκλείει μέσα στον Αύγουστο σε κάποια πρατήρια, για παράδειγμα των Κυκλάδων, να σκαρφαλώσει η βενζίνη ακόμη και στα 3 ευρώ το λίτρο, με τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου να «καλπάζουν».
Τι θα γινόταν αν αφαιρούσαμε τους φόρους
Γιατί όμως είναι τόσο ακριβά τα καύσιμα στην Ελλάδα; Για όλα φταίνε… τα μνημόνια και οι ατέλειωτοι φόροι που επιβλήθηκαν (όχι ότι πριν και από αυτά δεν υπήρχαν) ώστε να αυξηθούν τα δημοσιονομικά έσοδα, ή, αλλιώς να κλείσουν οι “τρύπες” για τις οποίες υποφέραμε για μια δεκαετία και πλέον. Έχουμε και λέμε λοιπόν: Σε κάθε λίτρο βενζίνης επιβάλλεται Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης 0,70 ευρώ (ή 700 ευρώ ανά 1.000 λίτρα). Τι, νομίζετε ότι τελειώσαμε;
Ο ΕΦΚ δεν είναι ο μόνος φόρος που επιβάλλεται στα καύσιμα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Ανάπτυξης, το 35,5% της τιμής του καυσίμου αντιστοιχεί στο διυλιστήριο, ενώ η μερίδα του λέοντος, ήτοι το 58,8% αντιστοιχεί σε φόρους (ΕΦΚ, ΦΠΑ κτλ) και το υπόλοιπο 5,7% αντιστοιχεί στο περιθώριο κέρδους των διανομέων και των πρατηρίων.
Σε ό,τι αφορά τους φόρους, ο φετινός προϋπολογισμός αναμένει έσοδα 2,137 δισεκατομμυρίων ευρώ από τον ΕΦΚ βενζίνης και 1,38 δισεκατομμύρια από τον ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αρνείται ακόμα και να… ακούσει το σενάριο της μείωσης του ΕΦΚ για μια σχετική “εξισορρόπηση” των τιμών στα καύσιμα. Άλλωστε, για να φτάσει την τιμή τους στα προ κρίσης (ενεργειακής εννοούμε) επίπεδα, θα έπρεπε να… απαρνηθεί έσοδα ύψους 3,8 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Πάντως, εάν η κυβέρνηση αποφάσιζε μια μείωση του ΕΦΚ κατά 50%, έστω και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, για παράδειγμα για ένα τρίμηνο, η απώλεια των κρατικών εσόδων θα ήταν κοντά στο 1 δισ. ευρώ, ενώ σε καμία περίπτωση δεν θα βλέπαμε τιμές προ κρίσης στις αντλίες. Η τιμή αντίθετα θα παρέμεινε κοντά στα 2 ευρώ, εάν βέβαια δεν αυξηθούν και άλλο οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου. Οι θιασώτες της μείωσης του ΕΦΚ αντιτείνουν ένα λογικό επιχείρημα, δηλαδή ότι η μείωση των φόρων, θα φέρει μείωση της αύξησης της τιμής και αύξηση της κατανάλωσης η οποία θα καλύψει τις απώλειες για τα κρατικά ταμεία.
Ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, χαρακτηρίζει τη μείωση του ΕΦΚ “μέτρο αναποτελεσματικό”, επικαλούμενος με νόημα την προτροπή του Ευρωπαίου Επίτροπου Οικονομικών Υποθέσεων για φορολόγηση των υπερβαλλόντων κερδών των εταιρειών ενέργειας, έναντι των μειώσεων φόρων, κάτι στο οποίο προσανατολίζεται η Ελλάδα προς το παρόν για τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας. Τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης επισημαίνουν ότι σε περίπτωση μείωσης του ΕΦΚ θα προέκυπτε απώλεια στα έσοδα, η οποία θα έπρεπε να αντισταθμιστεί στον προϋπολογισμό, με μοναδικούς τρόπους για να γίνει κάτι τέτοιο να είναι η επιβολή νέων φόρων, η αύξηση των εισφορών, ή ο περαιτέρω δανεισμός.
