Τα νέα όρια για τις pollutant emissions τίθενται σε ισχύ το 2025, με πρόστιμα «εφιάλτη» για τους Ευρωπαίους κατασκευαστές αυτοκινήτων, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση επίσημα «χτυπάει» την Ευρωπαϊκή Αυτοκινητοβιομηχανία, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις.
Ειδικότερα, το 2025 θα αποτελέσει έτος καμπής για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, ίσως περισσότερο από το επίφοβο 2035, και ο λόγος είναι γνωστός εδώ και αρκετό καιρό: την 1η Ιανουαρίου τέθηκαν επίσημα σε ισχύ τα νέα όρια για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στη Γηραιά Ήπειρο. Η δαμόκλειος σπάθη για ολόκληρο τον κλάδο, αλλά και για τις φιλόδοξες περιβαλλοντικές πολιτικές της ΕΕ, η οποία επίσης επεδίωκε τα μέτρα.
Ο κανονισμός
Χωρίς αποτέλεσμα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, ήταν οι προειδοποιήσεις των κατασκευαστών, ιδίως οι προειδοποιήσεις της ένωσης Acea και του πρώην προέδρου της Luca de Meo (ο οποίος μόλις παρέδωσε τη σκυτάλη στον επικεφαλής της Mercedes, Ola Källenius). Συγκεκριμένα, τέθηκε σε ισχύ μία από τις διατάξεις του κανονισμού 631 της ΕΕ του 2019, ο οποίος τροποποιήθηκε αργότερα από τον κανονισμό 851 του 2023, ο οποίος περιλάμβανε τον στόχο μηδενικών εκπομπών για το 2035, δηλαδή την απαγόρευση των πωλήσεων νέων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης, καθώς και άλλες όλο και πιο αυστηρές και αυστηρές υποχρεώσεις.
Ειδικότερα, τέθηκε σε ισχύ το νέο όριο για την περίοδο 2025-2029 των 93,6 γραμμαρίων CO2 ανά χιλιόμετρο, πάνω από 20 λιγότερα από τα 115,1 που είχαν επιβληθεί για την περίοδο 2020-2024. Προσοχή, ωστόσο, πρόκειται για μια απαίτηση που ισχύει για το σύνολο του στόλου των νεοταξινομημένων αυτοκινήτων. Στη συνέχεια, κάθε κατασκευαστής έχει συγκεκριμένα όρια που δεν έχουν ακόμη καθοριστεί βάσει ενός πολύπλοκου μαθηματικού τύπου που λαμβάνει υπόψη διάφορους παράγοντες.
Το αγκάθι
Και με βάση αυτά τα όρια θα καθοριστούν τελικά τα πρόστιμα. Σε περίπτωση υπέρβασης των απαιτήσεων, κάθε κατασκευαστής θα πρέπει να καταβάλει 95 ευρώ για κάθε γραμμάριο/χλμ υπέρβασης, πολλαπλασιασμένο επί τον συνολικό αριθμό των εγγεγραμμένων οχημάτων. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, ολόκληρος ο κλάδος κινδυνεύει να πληρώσει συνολικά πρόστιμα άνω των 15 δισεκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων (για τον οποίο ισχύει το νέο όριο CO2 των 153,9 γραμμαρίων/χλμ.). Ο τελευταίος, ωστόσο, διαθέτει επίσης κάποια όπλα για να υπερασπιστεί την κατάσταση: οι κυρώσεις μπορούν να μειωθούν χάρη σε ειδικά μέσα που προβλέπονται από τους ίδιους κανονισμούς, όπως η λεγόμενη «συγκέντρωση» με άλλους ανταγωνιστές, η οποία επιτρέπει την ένωση στόλων με σκοπό τη μείωση των εκπομπών, ή ο μηχανισμός Zlev, ο οποίος εγγυάται ένα είδος πριμοδότησης για όσους ταξινομήσουν περισσότερα οχήματα με εκπομπές κάτω των 50 γραμμαρίων. Ωστόσο, για την Acea και πολλά στελέχη του κλάδου, ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί το αγκάθι είναι η αναδιαμόρφωση του συνδυασμού παραγωγής: για να αυξηθεί το βάρος των ηλεκτροκίνητων οχημάτων σε τουλάχιστον 25% των ταξινομημένων οχημάτων (πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από τον μέσο όρο του 2024), οι κατασκευαστές θα πρέπει να μειώσουν την παραγωγή παραδοσιακών οχημάτων και συνεπώς την προσφορά για τους καταναλωτές. Για το σκοπό αυτό, οι όγκοι αναμένεται να μειωθούν κατά τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια θερμικά οχήματα, που ισοδυναμεί με οκτώ έως δέκα εργοστάσια. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο απασχόλησης.
Ο στρατηγικός διάλογος
Όπως αναφέρθηκε, η Acea θεωρεί ότι κινδυνεύουν οι ίδιοι περιβαλλοντικοί στόχοι που έχουν επιβληθεί από τις Βρυξέλλες. Για να μειωθούν τα πρόστιμα, οι κατασκευαστές θα πρέπει να αρχίσουν να συνενώνονται με «ηλεκτρικούς» κατασκευαστές όπως η Tesla ή η BYD, αλλά για να το κάνουν αυτό θα πρέπει προφανώς να πληρώσουν, αποσπώντας έτσι πόρους από εκείνα τα επενδυτικά σχέδια για την ηλεκτροκίνηση που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για τη συμμόρφωση με τις κανονιστικές ντιρεκτίβες και την ανάπτυξη της ηπειρωτικής βιομηχανίας. Εν ολίγοις, ένα είδος φιδιού που δαγκώνει την ίδια του την ουρά. Είναι δύσκολο να πούμε αν υπάρχει πραγματικά περιθώριο διαπραγμάτευσης, δεδομένων των πολυάριθμων «όχι» που έχουν ήδη αντιταχθεί από τους αξιωματούχους των Βρυξελλών. Το βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι τα όρια για το 2025, καθώς και η ρήτρα για την αναθεώρηση της απαγόρευσης των εν θερμώ αυτοκινήτων, θα βρεθούν στο επίκεντρο του Στρατηγικού Διαλόγου που προωθεί η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, ο οποίος θα διεξαχθεί τις επόμενες εβδομάδες.
