Όταν έρχεται στην Ελλάδα και κυκλοφορεί με την Tonale, πολλοί τον αναγνωρίζουν. Άλλοι, τον ρωτούν για το ολοκαίνουριο μοντέλο της Alfa Romeo και του επισημαίνουν: “Ξέρεις, αυτό το σχεδίασε Έλληνας”! Ο άνθρωπος που σχεδίασε την Alfa Romeo Tonale, o Έλληνας σχεδιαστής της Alfa Romeo, Αλέξανδρος Λιώκης, από το Τορίνο όπου βρίσκεται, μιλά στο TopSpeed.gr για… τα πάντα όλα. Πώς έγινε σχεδιαστής; Πώς είναι να δουλεύεις για μια αυτοκινητοβιομηχανία αυτού του βεληνεκούς; Πώς μπορεί κανείς να δουλέψει σε μια μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία; Ποιο είναι το μέλλον της αυτοκίνησης; Προτιμά ηλεκτρικά ή βενζινοκίνητα; Ποιο είναι το αγαπημένο του αυτοκίνητο;
Ακούστε την απολαυστική συνέντευξη του Αλέξανδρου Λιώκη στο podcast του Topspeed.gr
TopSpeed: Αλεξάνδρε, θα ήθελα να ξεκινήσω λέγoντας ότι πρόσφατα είχες μιλήσει ενώπιον φοιτητών ελληνικών πανεπιστημίων στο πλαίσιο μιας ημερίδας για την κινητικότητα, την καινοτομία και ανάπτυξη για ένα βιώσιμο μέλλον. Θα ήθελες να μας πεις λίγα λόγια σχετικά με τη συζήτησή σου με τους φοιτητές;
Λιώκης: Ναι, ήταν ήταν μια πάρα πολύ ωραία εμπειρία να βλέπω νέα νέα παιδιά στην Ελλάδα να δημιουργούν. Ήταν για το formula student και ουσιαστικά τα παιδιά παρουσίασαν τα πρότζεκτ τους, πέντε πέντε φόρμουλες. Οπότε είναι πάρα πολύ ωραίο να βλέπεις την καινοτομία και την προσπάθεια που γίνεται για νέες τεχνολογίες.
Όπως και είναι πάρα πολύ ωραίο να βρίσκομαι εδώ. Διότι είμαι στην Ιταλία και βρίσκομαι δίπλα σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν επηρεάσει την αυτοκίνηση σε διάφορους τομείς: μηχανολόγοι αεροδυναμιστές σχεδιαστές και τους περισσότερους έχω την τύχη να τους γνωρίζω προσωπικά. Κάτι που είναι μια πολύ ωραία εμπειρία. Είπα και εγώ δυο λόγια στα παιδιά από τη δικιά μου πλευρά, από τη δικιά μου εμπειρία ώστε να τα βοηθήσω και γενικά νομίζω πήγε πολύ καλά.
Τ: Υπάρχει μια συζήτηση διεθνώς νομίζω σχετικά με τους αποφοίτους των ελληνικών πανεπιστημίων, ότι είναι δηλαδή περιζήτητοι. Επειδή είσαι και εσύ απόφοιτος, από ποιο πανεπιστήμιο έχεις αποφοιτήσει;
Λ: Σπούδασα στο ΤΕΙ Βιομηχανικού Σχεδιασμού στην Κοζάνη, συνέχισα στην Ιταλία τις σπουδές μου για σχεδιασμό αυτοκινήτου .
Τ: Λένε λοιπόν -και το διαπιστώνουμε- οτι οι απόφοιτοι των ελληνικών Πανεπιστημίων είναι περιζήτητοι στο εξωτερικό. Βλέπουμε κάποια hubs από μεγάλες εταιρείες σε ελληνικά πανεπιστήμια για να προλάβουν τα ταλέντα και θέλω να σε ρωτήσω ποια είναι εμπειρία και η άποψή σου επάνω σε αυτό. Και αν ναι, για ποιους ποιοτικούς λόγους θεωρείς ότι συμβαίνει;
Λ: Δεν είμαι σε απόλυτη θέση να ξέρω, καθώς δε γνωρίζω νούμερα για να ξέρω αν ισχύει συγκεκριμένα για τους Έλληνες. Αυτό που μπορώ να να πω, που το κάνουμε και εμείς, ουσιαστικά είναι ότι οι εταιρείες χτυπάνε την πόρτα των πανεπιστημίων για να ψάξουν ταλέντα. Τώρα, αν το πανεπιστήμιο είναι ελληνικό ή από κάποιες άλλες χώρες, πιστεύω ότι δεν αλλάζει κάτι. Θεωρώ ότι μια εταιρεία χτυπάει πόρτες σε όλα τα πανεπιστήμια, σε όσα περισσότερα μπορεί και ψάχνει να βρει τους ανθρώπους -αυτούς που προσπαθούν πάρα πολύ και παλεύουν και βλέπουν ότι κάτι έχουν, ότι θα πάνε μπροστά, ότι αγαπάνε αυτό που κάνουν και είναι πολύ δυνατοί σε αυτό που κάνουν. Δε νομίζω να είναι θέμα τόσο πολύ ελληνικό λοιπόν.
Από την άλλη, αυτό που έχω να πω είναι ότι, επειδή εμείς σε εισαγωγικά δεν έχουμε τις ίδιες ευκαιρίες, τουλάχιστον στον τεχνικό τομέα που έχουν άλλες χώρες οι οποίες έχουν πολύ βαριά βιομηχανία, ίσως προσπαθούμε λίγο παραπάνω ή αρκετά παραπάνω για να αντιληφθούμε περισσότερο γιατί ξεκινάμε από πιο χαμηλά ας πούμε από κάποιον ο οποίος έχει μια ζωή βαριά βιομηχανία στη χώρα του.
Τ: Μιας και μιλάμε για φοιτητές, όταν εσύ ήσουν φοιτητής σκεφτόσουν ότι θα βρισκόσουν τόσο γρήγορα στον κόσμο της αυτοκίνησης; Το είχες ονειρευτεί, το είχες σχεδιάσει, το περίμενες;
Λ: Το είχα ονειρευτεί από πάρα πολύ μικρή ηλικία. Είχα κι αυτό το όνειρο και την αγάπη και ουσιαστικά ο δρόμος αυτός που επέλεξα είχε τελικό στόχο αυτό που κάνω σήμερα. Δεν είχα φανταστεί τι θα συμβεί, δεν είχα φανταστεί αν θα συμβεί γρήγορα ή πιο αργά. Απλά είχα θέσει ένα στόχο και έκανα τα πάντα για να για να φτάσω σε αυτό το στόχο. Οπότε, από την αρχή που επέλεξα να σπουδάσω βιομηχανικό σχεδιασμό ήταν ό,τι πιο κοντά γινόταν στο σχεδιασμό αυτοκινήτων που μπορούσα να κάνω -στην Ελλάδα. Γιατί ήθελα αρχικά να ξεκινήσω από την Ελλάδα, να κάνω το πρώτο πτυχίο και να φύγω στη συνέχεια στο εξωτερικό.
Τ. Σ αυτό βοήθησε και η τύχη;
Λ: Κοίταξε… Η τύχη… Την τύχη την βοηθάς και σε βοηθάει. Προφανέστατα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος, προφανέστατα πρέπει να κάνεις πάρα πολλά πράγματα, αλλά άμα είσαι άτυχος και τα πράγματα πηγαίνουν στραβά… Οπότε υπάρχει και τύχη μέσα σε όλα τα στάδια.
Τ. Υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά στην Ελλάδα τα οποία θα ήθελαν να κάνουν ότι και εσύ. Δηλαδή να είναι κομμάτι της σύγχρονης αυτοκίνησης, να δουλεύουν σε μια μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία. Και κάποιοι από αυτούς σίγουρα ασχολούνται με το κομμάτι του σχεδιασμού, έχουν δηλαδή μέσα τους και λίγο το καλλιτεχνικό στοιχείο και την αισθητική. Έσυ σαν Αλέξανδρος ποια θα ήταν ίσως μια συμβουλή ή κάποιο σχόλιο που θα μπορούσες να κάνεις σε αυτά τα παιδιά που έχουν ένα τέτοιο όνειρο;
Λ: Γενικότερα μιλάω αρκετά με νέα παιδιά επειδή μου στέλνουν μηνύματα στο Ίνσταγκραμ και προσπαθώ να απαντώ όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό που έχω προσέξει είναι ότι πάρα πολλοί έχουν αυτό το όνειρο, πάρα πολλοί έχουν αυτή την αγάπη. Οι λιγότεροι καταλαβαίνουν τις θυσίες που πρέπει να κάνεις και την προσπάθεια που πρέπει να κάνεις για να καταφέρεις κάτι τέτοιο. Δηλαδή, για να εξηγήσω καλύτερα, αυτό που λέω συνήθως στα παιδιά είναι ότι πρέπει να ξεκαθαρίσουν εάν η αγάπη που έχουν είναι η αγάπη για το αυτοκίνητο. Η αγάπη για το αυτοκίνητο είναι πολύ γενικότερη. Δηλαδή αγάπη για το αυτοκίνητο έχει κι αυτός που τρέχει ράλι, αγάπη για το αυτοκίνητο έχει αυτός που κάνει ιστορικά projects αναπαλαιώσεων. Θέλω να πω ότι είναι άλλο η γενικότερη αγάπη για το αυτοκίνητο και άλλο η αγάπη για τον σχεδιασμό αυτοκινήτου. Δηλαδή πρέπει λίγο να είμαστε σίγουροι τι θέλουμε.
Τ.Κοινως, τι δεξιότητα θέλουν να αναπτύξουν.
Λ. Ακριβώς. Δηλαδή αν σου αρέσει ο σχεδιασμός, βλέπεις τα πράγματα με διαφορετική σκοπιά. Πρέπει να έχεις και λίγο ταλέντο. Δηλαδή είναι. πώς να το πω, σαν κάποιος να μην έχει ιδέα από μουσική και να λέει “εγώ θα γίνω μουσικός”. Ξέρεις, είναι θέμα εξάσκησης, αλλά από ένα σημείο και μετά χρειάζεται και ιδέες.
Για να το πω πολύ πιο απλά, αν δεν μπορείς να κρατήσεις ένα στυλό στα χέρια, ένα μολύβι να κάνεις μια γραμμή, μην περιμένεις ότι σε δύο χρόνια θα σχεδιάσεις αυτοκίνητο.
Τ. Θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου petrolhead και σε τι επίπεδο;
Λ. Είμαι… σε επίπεδο ψυχολογικής υποστήριξης! Θα έλεγα ότι είμαι πάρα πολύ petrolhead, δηλαδή έτσι λένε φίλοι και γνωστοί. Πολύ πολύ αρρωστημένος με το αντικείμενο το οποίο είναι διαφορετικό από το σχεδιασμό. Γιατί μπορεί να είσαι και σχεδιαστής και να μην είσαι petrolhead.
Άλλωστε, ξεκίνησα από την αγάπη μου για τα αυτοκίνητα. Μου άρεσε ο σχεδιασμός αλλά μου άρεσαν πρώτα τα αυτοκίνητα και μετά ο σχεδιασμός αλλά ο συνδυασμός που εμφανίζεται είναι αυτό που μου αρέσει περισσότερο.
Τ Μας αρέσει που σου αρέσει να σχεδιάσεις αυτά που βλέπουμε. Και έχοντας φτάσει πλέον να είσαι σήμερα στην Alfa Romeo, πώς είναι να εργάζεται κανείς σε μία αυτοκινητοβιομηχανία τέτοιου βεληνεκούς; Δηλαδή μια αυτοκινητοβιομηχανία η οποία πραγματικά είναι τεράστια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Λ. Είναι ευχή και κατάρα. Γιατί το λέω αυτό διότι προφανέστατα είναι μεγάλη μου τιμή και είναι απίστευτο να δουλεύω σε μία εταιρεία σαν την Alfa Romeo. Με την ιστορία που έχει, με το heritage που έχει και όλη την κληρονομιά. Όλα τα απίστευτα αυτοκίνητα που έχει κάνει, την επιτυχία στους αγώνες, την αγάπη που έχει από τον κόσμο η οποία είναι ασύλληπτη. Θεωρώ ίσως ότι είναι η μάρκα με τους περισσότερους φανς με τους πιο φανατικούς απ όλες.
Η κατάρα είναι ότι από τη στιγμή που έχεις αυτό το βάρος στην πλάτη σου από τόσο πετυχημένα οχήματα και ανθρώπους που ζουν για να δουν τι έχει βγάλει η Alfa Romeo με απόλυτο πάθος να κρίνουν, ότι είναι ωραίο ή άσχημο -αυτό είναι το βάρος που έχεις για οτιδήποτε κάνεις. Ξέρεις ότι δεν θα περάσει στο ντούκου, θα σχολιαστεί πάρα πολύ το οποίο είναι και ωραίο. Από την άλλη δηλαδή ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται απλά ξέρεις ότι είσαι στημένος με το πιστόλι στον κρόταφο στο επόμενο βήμα σου.
Απλά ξέρεις ότι αυτό που κάνεις πρέπει να αγαπηθεί από τον κόσμο και αυτό γιατί υπάρχει κάποια ευθύνη παραπάνω από το να κάνεις κάτι το οποίο θα προοριζόταν για μια απλή μετακίνηση. Γιατί δεν είναι μόνο για τη μετακίνηση, είναι πολλά παραπάνω.
Τ. Όλο αυτό είχε κάποιο προσωπικό κόστος σε εσένα;
Λ. Ναι. Επειδή έχω δουλέψει και λίγο σε βιομηχανικό σχεδιασμό ας πούμε ότι είναι το πιο περίπλοκο βιομηχανικό αντικείμενο που μπορώ να σκεφτώ. Δηλαδή η διαδικασία οι διαδικασίες είναι ίδιες σχεδόν σε μαθαίνει να σχεδιάσεις μια καρέκλα ένα τραπέζι ένα αυτοκίνητο σε με το αυτοκίνητο. Είναι τόσα πολλά πράγματα μαζί που συνθέτουν το τελικό προϊόν το οποίο το καθιστά πάρα πάρα πολύ περίπλοκο και στηρίζεται στις μεθόδους παραγωγής. Στο πώς δηλαδή κατασκευάζεται και σε όλους τους κανονισμούς που έχει ακολουθήσει και σε πάρα πάρα πάρα πολλά πράγματα που δεν μπορεί να φανταστεί κάποιος δηλαδή εκτός εκτός του χώρου. Και το λέω αυτό διότι βλέπω ότι στη σχολή που διδάσκω πολλά παιδιά έρχονται με ένα σκίτσο και μου λένε ότι το έκανα έτσι και είναι παραγωγής και παραγωγής για να γίνει αυτοκίνητο παραγωγής. Πραγματικά υπάρχουν χιλιοστά από εδώ και από εκεί, οι γωνίες να είναι συγκεκριμένες για να γίνει η πιστοποίηση. Μέχρι το τελικό ΟΚ είναι ένα σωρό κανονισμοί στους οποίους άμα δεν είσαι μέσα να τους ξέρεις, δεν μπορείς να φανταστείς. Οπότε είναι πάρα πολύ μακρύς ο δρόμος από το αρχικό σχέδιο μέχρι το τελικό προϊόν το οποίο κατασκευάζεται σε εκατομμύρια κομμάτια.
Τ. Μίλησες προηγουμένως για θυσίες που πρέπει να κάνει κάποιος. Ποιες είναι αυτές;
Λ. Δεν είναι μια δουλειά την οποία κάνεις το οκτάωρο σου. Γίνεται το σπίτι σου, ουσιαστικά είναι μια δουλειά στην οποία πρέπει να αφιερώσεις τη ζωή σου. Δηλαδή η ζωή σου είναι η δουλειά σου. Στη δικιά μου περίπτωση ήταν χόμπι το να σχεδιάζω αυτοκίνητα. Γι αυτό το λόγο και δεν είναι βαρύ, ακόμα και τα ωράρια αυτά τα τρελά που κάνουμε πολλές φορές για να προλάβουμε παρουσιάσεις κλπ, δεν σου κοστίζουν τόσο πολύ, διότι κάνεις κάτι που σου αρέσει, αλλά πάλι είναι η προτεραιότητα σου. Οπότε κάποιος θα πρέπει να είναι να το έχει βάλει καλά στο μυαλό του πριν κάνει αυτό το πράγμα. Γι αυτό λέω ότι πρέπει να το θέλεις πολύ και αφήνεις πίσω βέβαια άλλα θέματα οικογένειας κα διότι αν είσαι από το χρόνο 15 ώρες την ημέρα στη δουλειά δεν υπάρχει τόσος χρόνος και για τα υπόλοιπα.
Τ. Θα ήθελα να σε ρωτήσω για ποιο λόγο θεωρείς ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε κάποια μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία. Τώρα γίνεται μια προσπάθεια να γίνουν κάποια βήματα και εάν πιστεύεις ότι παρά την κακή παράδοση που έχουμε σαν χώρα μπορεί να αλλάξει αυτό την στιγμή και τι πρέπει να γίνει.
Λ. Θεωρώ ότι είναι καθαρά θέμα τεχνικό. Η αλήθεια είναι προφανέστατα η αυτοκινητιστική κουλτούρα που έχει εδώ στην Ιταλία δεν την έχω δει στην Ελλάδα. Έτσι δηλαδή και στην πόλη του αυτοκινήτου οπότε όποια πέτρα και να σηκώσεις κάποιος είναι αναμεμειγμένος με το αυτοκίνητο και επίσης είναι πολύ πολύ ενδιαφέρον. Αυτό εδώ στο Τορίνο το βρίσκεις σε ηλικιωμένους που πάνε τη βόλτα τους και διαπιστώνεις ότι ήταν ένας από τους οποίους είχε συμμετοχή στην εξέλιξη ενός θρυλικού μοντέλου και ξεκινάς να μιλάς και σου εξηγούν και είναι ένα πράγμα φανταστικό. Αν αφήσουμε λοιπόν αυτό στην άκρη το οποίο είναι η αυτοκινητιστική κουλτούρα που δεν έχουμε την ίδια προφανέστατα. Είναι το τεχνικό κομμάτι, δηλαδή να μπορείς να κάνεις παραγωγή. Μπορείς να κάνεις έρευνα και ανάπτυξη μπορείς να κάνεις μοντέλα. Το θέμα είναι ότι υπάρχουν πάρα πολλά κομμάτια αλληλένδετα δηλαδή αυτοί που λέμε οι συνεργάτες. Ο ένας κάνει το ένα μέρος κάνει το άλλο και το τρίτο οπότε ας πούμε ότι φέρνει σε ένα κέντρο σχεδιασμού στην Ελλάδα που θα μπορούσε σε κάποιον να κάνει μοντέλα σε κλίμακα δηλαδή να έχει κάποιον να μπορεί να καλύψει την δουλειά. Αλλά χρειάζεσαι και ένα εργοστάσιο. Εδώ στο Τορίνο υπάρχουν 3-4-5 έρχονται από όλη την Ευρώπη να δουλέψουν εδώ αλλά συνήθως στα μέρη τα οποία γίνεται ένα σχεδιαστικό κέντρο ξεκινά το σχεδιαστικό κέντρο για να καταλήξει στην παραγωγή. Δεν είναι μόνο το σχεδιαστικό κέντρο δηλαδή δεν γίνεται να σχεδιάζεις στην Ελλάδα και να πρέπει κάθε φορά που ακολουθεί ένα μοντέλο να ταξιδεύεις στο Τορίνο που είναι το πιο κοντινό μέρος στον τόπο που έχει τα εργοστάσια. Επίσης θα πρέπει να υπολογίσουμε το κόστος να έρχονται τα πράγματα. Δεν ξέρουμε με αεροπλάνο στην Ελλάδα γιατί με τρένο έτσι όπως είναι η Ελλάδα είναι δύσκολο.
Ακούστε στο podcast του Topspeed το υπόλοιπο της απολαυστικής αυτής συνέντευξης: Τι λέει ο Αλέξανδρος Λιώκης για την Tonale, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τις σχεδιαστικές τάσεις του μέλλοντος. Ποιο είναι το αγαπημένο του αυτοκίνητο. Και απαντά στο ερώτημα: Γιατί τα καινούρια αυτοκίνητα είναι πιο μεγάλα;
