Στις εξελίξεις για το dieselgate της VW, η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία κατέληξε σε συμβιβασμό με το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) και τους υπόλοιπους φορείς. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι το VAG γλιτώνει τον διασυρμό του να καθίσει στο σκαμνί του Ομοσπονδιακού δικαστηρίου των ΗΠΑ, πληρώνοντας παχυλές αποζημιώσεις και στο κράτος, αλλά και στους πελάτες της, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Προσέξτε τώρα: Αναμένοντας την ανακοίνωση, ή έστω διαρροή των λεπτομερειών της συμφωνίας, αξίζει να επικεντρωθούμε στο τι προσφέρει το Group στους Αμερικανούς (μόνο σε αυτούς, προς το παρόν) πελάτες της, που έχουν στην κατοχή τους τα VW/Audi με τον δίλιτρο diesel που φορά το παράνομο λογισμικό απόκρυψης ρύπων.
Ενώπιον ομοσπονδιακού δικαστή, η VAG θα δεσμευθεί ότι προσφέρεται να επαναγοράσει τα περισσότερα από τα 500.000 μοντέλα της που πούλησε στις ΗΠΑ και επηρρεάζονται από το σκάνδαλο. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στους κατόχους των συγκεκριμένων μοντέλων με το παράνομο λογισμικό, θα προσφερθεί η λύση να πουλήσουν πίσω στη VW το αυτοκίνητό τους, ή να κάνουν επισκευές, προσφέροντάς τους αποζημίωση ύψους 5.000 δολαρίων.
Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία δεσμεύθηκε πως θα διαθέσει ποσό ύψους 1 δις δολαρίων για την αποζημίωση των ιδιοκτητών, όμως εκτιμάται ότι το συνολικό ποσό που θα χρειαζόταν η VW για την επαναγορά όλων των οχημάτων που εμπλέκονται στο σκάνδαλο, θα ξεπερνούσε τα 7 δις.
Η προσφορά επαναγοράς θα ισχύει αρχικά για τα VW Jetta και Golf (δεν έχει αποσαφηνιστεί τι θα γίνει με τα Beetle και Passat) καθώς και το Audi A3, που αγοράστηκαν από το 2009 και μετά και θα εξαιρεί τα περίπου 80.000 3λιτρα diesel που εμπλέκονται στο ίδιο σκάνδαλο. Προκύπτουν βέβαια και άλλα ερωτήματα, όπως για παράδειγμα το τι θα κάνει η VW σε αυτούς που θα αρνηθούν να της τα πουλήσουν και ζητήσουν τις επιδιορθώσεις, στο πλαίσιο της ανάκλησης. Κι αυτό γιατί η VW αναγκάστηκε να κλείσει το deal με τις αμερικανικές Αρχές, όσο οι μηχανικοί της δεν μπορούσαν να βρουν (τεχνική) λύση αφαίρεσης του defeat system που να ικανοποιεί την EPA.
Μόλις τα νέα διέρρευσαν στις ΗΠΑ, η μετοχή της VW στη χώρα του Ατλαντικού ανέβηκε κατά 6 μονάδες, φτάνοντας τα 30,95 δολάρια. Γιατί τα νέα συνοδεύονταν και από τη δημιουργία έξτρα ταμείου από τη VW, με το ποίο θα χρηματοδοτήσει δραστηριότητες για την προστασία του περιβάλλοντος στις ΗΠΑ.
“Καθάρισε” με το σκάνδαλο στις ΗΠΑ η VW/Audi. Στην Ευρώπη, τι;
Και το μέγα ερώτημα που προκύπτει τώρα, είναι το τι θα γίνει στις υπόλοιπες χώρες και, κυρίως, σε αυτή που μας αφορά, τη δική μας. Θυμίζουμε πως η αντιπρόσωπος των VW / Audi στην Ελλάδα, Kosmocar, έχει ανακοινώσει πως τα οχήματα που ήδη κυκλοφορούν στην Ελλάδα και επηρεάζονται από το παράνομο λογισμικό, είναι 6.362 επιβατικά και 882 επαγγελματικά οχήματα VW, καθώς και 1.875 αυτοκίνητα Audi (9.119 οχήματα συνολικά, αν και είναι αμφίβολο το αν καταμετρώνται και αυτά που πουλήθηκαν από παραεισαγωγές και οι εισαγωγές μεταχειρισμένων). Τι θα γίνει με αυτούς τους ιδιοκτήτες;
Εξέλιξη δεν υπάρχει καμία, καθώς, όπως φαίνεται, οι τεχνικοί του VAG δεν έχουν καταφέρει να βρουν λύση για να “καθαρίσουν” τον κινητήρα με κωδικό ΕΑ189, η οποία τουλάχιστον να γίνεται δεκτή από τις γερμανικές Αρχές– άρα και από τις ελληνικές, κατά το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
Και ενώ η VW έχει δεσμευθεί από… πέρυσι πως θα παρουσιάσει τεχνικές λύσεις για το θέμα και στις ελληνικές Αρχές, βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα που έχει διατάξει ο Προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών, Ηλίας Ζαγοραίος, ο οποίος έδωσε εντολή να διενεργηθεί προκαταρκτική εξέταση προκειμένου να διερευνηθούν τυχόν ποινικές ευθύνες για αυτοκίνητα που εισήχθησαν στην Ελλάδα και κυκλοφορούν με το παράνομο λογισμικό που παραποιεί τις τιμές ρύπων.
Αφήνοντας για λίγο το ποινικό μέρος στην άκρη, αξίζει να επισημανθεί ότι δικηγορικά γραφεία στην Ελλάδα, “συλλέγουν” τις υποθέσεις ιδιοκτητών αυτοκινήτων με το παράνομο λογισμικό, ώστε να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. Στο αστικό μέρος της υπόθεσης, πέρα από το ηθικό κομμάτι στο οποίο θα μπορούσε κάποιος πελάτης να αιτηθεί αποζημίωση -κάτι που θα εξαρτηθεί από το ποινικό σκέλος- τώρα, που υπάρχει η συμφωνία για τους Αμερικανούς πελάτες, τίθεται θέμα αποζημίωσης και εδώ. Εκτός, αν γίνει δεκτό (αλήθεια, με ποιο σκεπτικό;) ότι υπάρχει ΔΙΑΚΡΙΣΗ μεταξύ των Ευρωπαίων και των Αμερικανών πελατών. Γιατί οι Ευρωπαίοι και στην προκειμένη περίπτωση, οι Έλληνες ιδιοκτήτες των εν λόγω οχημάτων, δεν δικαιούνται, όπως οι Αμερικανοί, να πουλήσουν πίσω στην εταιρεία τα αυτοκίνητά τους, εφόσον εξαπατήθηκαν;
Εδώ, ο γερμανικός κολοσσός φαίνεται πως κρατά έναν “άσο” στο μανίκι: Ήδη, στις ΗΠΑ διαρρέεται πως δεν θα αποζημιωθούν με την επαναγορά όλοι οι πελάτες της που εξαπατήθηκαν, άλλά 500.000 και πως το ποσό που θα δοθεί, δεν θα ξεπεράσει το 1 δις δολάρια. Εκτός αυτού, θα προσπαθήσει να “πατήσει” σε ιδιωτική εξωδικαστική συμφωνία με τις ΗΠΑ, όπως έκανε πχ και η Siemens, η οποία πλήρωσε κολοσσιαίες αποζημιώσεις στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα, δεν έχει δώσει σχεδόν ούτε δίφραγκο για αποζημίωση.
Στο ποινικό σκέλος τώρα: Όπως έχει επισημάνει το TopSpeed.gr στο παρελθόν, το ερώτημα είναι τι θα μπορούσε να φέρει η εισαγγελική έρευνα. Προφανώς, για την ελληνική αντιπροσωπεία, για τους εισαγωγείς, είναι μάλλον αδύνατο να τους εμπλέξει κανείς νομικά, καθώς δεν προκύπτει από κάπου ότι γνώριζαν για την απάτη. Όμως, από την άλλη, σε ποιον θα μπορούσαν να προσωποποιήσουν οι ελληνικές Αρχές ποινική ευθύνη για απάτη εις βάρος του Δημοσίου και όχι μόνο; Αυτό είναι ένα καλό ερώτημα, μιας και η έρευνα θα καταλήξει αναπόφευκτα στη Γερμανία, εκεί όπου βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα για το ίδιο θέμα.
Και αν καταλήξει ότι προκύπτουν ποινικές ευθύνες; Τι θα γίνει; Θα γίνει ό,τι έγινε και με τις υπόλοιπες γερμανικές εταιρείες που “πιάστηκαν” για σκάνδαλο στην Ελλάδα; Ο,τι έγινε με τη Siemens, τη MAN, τη Hochtief, ή τις αυτοκινητοβιομηχανίες που υποτιμολογούσαν; Τίποτα δηλαδή;
Εισαγγελικές πηγές αναφέρουν ότι πέρα από τις ποινικές ευθύνες, η έρευνα, θα εστιάσει άμεσα και σε ένα άλλο, σημαντικότατο σημείο: Πρόκειται για την έρευνα, βάσει της οποίας θα καταδειχθεί εάν το ελληνικό Δημόσιο υπέστη οικονομική ζημιά. Θυμίζουμε πως σε υποθέσεις τέτοιου είδους, η ζημιά του Δημοσίου είναι οδηγός για την άσκηση ποινικών διώξεων, τη συνέχιση της εισαγγελικής έρευνας, ή την τοποθέτησή της στο Αρχείο. Θυμηθείτε για παράδειγμα την υπόθεση του Βατοπεδίου, ή την υπόθεση της Siemens, όπου συστήθηκαν επιτροπές επί επιτροπών ώστε να προσδιορίσουν επακριβώς τη ζημιά που υπέστη το Δημόσιο, πριν συνεχιστεί η δικαστική διαδικασία.
Στην περίπτωση του dieselgate, δυνητικά -καθώς κανείς δεν μπορεί να προκαταβάλλει τη δικαστική έρευνα- θα ζητηθεί πόρισμα του ΓΛΚ και επιτροπής του ΥΠΟΙΚ για τυχόν διαφυγόντα κέρδη από τα τέλη κυκλοφορίας. Εάν δηλαδή οι ιδιοκτήτες των οχημάτων με τον κινητήρα με κωδικό ΕΑ189 πλήρωσαν χαμηλότερα τέλη από αυτά που προκύπτουν βάσει των πραγματικών εκπομπών ρύπων. Σε αυτή την περίπτωση, το βάρος της ευθύνης δεν έχουν οι ιδιοκτήτες, αλλά η αυτοκινητοβιομηχανία.
Μια άλλη παράμετρος, είναι η οικονομική ζημιά που προέκυψε από την επιπλέον ρύπανση του περιβάλλοντος. Ήδη, υπάρχουν τα πρώτα “όργανα” με τη μήνυση του δημάρχου Βόλου, Αχ. Μπέου εις βάρος της VW (βασίζεται σε αυτό το σκεπτικό) και υπάρχει ένα σχετικό προηγούμενο/ δεδικασμένο με τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις βιομηχανίες για τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα του Ασωπού. Και αυτή και η υπόλοιπη εμπειρία, ωστόσο, μας δείχνει ότι ο υπολογισμός της οικονομικής ζημιάς (επιβάρυνση ασφαλιστικών ταμείων, κλπ) που προκλήθηκε έμμεσα από την επιπλέον ρύπανση είναι πολύ δύσκολο να γίνει με σαφήνεια και να είναι επιστημονικά αποδεκτός. Άρα και να σταθεί σε οποιοδήποτε δικαστήριο.
