Finanziamenti auto: la spina nel fianco dei prestiti dopo il rialzo dei tassi della BCE

Per mesi, il Unione Europea è nell'occhio del ciclone per la sua politica monetaria restrittiva, che mira (almeno in teoria) a riportare l'inflazione ai livelli pre-pandemici. Al contrario, la decisione della Banca Centrale Europea di aumentare senza sosta i tassi di interesse non solo non raggiunge il suo obiettivo primario, ma provoca anche effetti di ricaduta negativi. Non si tratta solo della spinosa questione dei tassi ipotecari: anche il settore automobilistico sta affrontando le conseguenze delle mosse di Francoforte, con un aumento dei tassi dei prestiti auto a due cifre nel giro di pochi mesi. Qualche numero? La Fabi, la federazione dei banchieri italiani, ha stimato un aumento di oltre 20% rispetto alla fine del 2021.

Inflazione

Come è noto, la pandemia di coronavirus ha avuto un impatto devastante sulle catene di approvvigionamento globali, provocando una prima ondata di inflazione, soprattutto per alcuni beni di particolare importanza per la vita quotidiana di famiglie e imprese. Tuttavia, quando ormai l'economia globale sembrava aver avviato un graduale processo di normalizzazione, la guerra in Ucraina ha accelerato l'aumento dei prezzi. Il conflitto ha infatti avuto un impatto diretto sulle forniture di gas naturale, spingendo i prezzi internazionali a livelli senza precedenti. Il picco è stato raggiunto la scorsa estate con prezzi ben superiori a 300 euro al metro cubo per i contratti negoziati al TTF di Amsterdam. Ovviamente, data l'importanza del gas per le attività industriali europee, l'aumento si è fatto sentire prima sulle tariffe energetiche e, di conseguenza, su tutti i beni prodotti e venduti, come dimostrano i tassi di inflazione dell'Eurozona. Lo scorso ottobre hanno raggiunto il massimo storico di 10,6%, ma in alcuni Paesi baltici o dell'Europa orientale hanno addirittura superato i 20%.

Il mandato della BCE

Il problema dell'inflazione è di particolare importanza per la BCE, ora guidata dalla francese Christine Lagarde, perché il mandato dell'Istituto di Francoforte pone come priorità l'obiettivo di mantenere stabili i prezzi nell'area della moneta unica. A questo proposito, esiste un valore di riferimento ben preciso: l'ormai famoso 2%. Per far fronte all'attuale livello dei prezzi al consumo, la Banca Centrale ha quindi deciso di attuare una politica monetaria sempre più restrittiva, con continui aumenti dei tassi di interesse. Quasi ogni riunione del Consiglio di amministrazione ha portato a un aumento e attualmente il tasso di riferimento è pari a 3,75%. L'ultimo aumento è stato di appena 0,25%, rispetto al precedente 0,5%, il che ha creato l'aspettativa che il Parlamento europeo metta un freno a una politica che non sta certo dando risultati, visto che l'inflazione continua a viaggiare a un ritmo lontano dai 2%.

Fluttuazioni valutarie

Έτσι, οι πρωτοβουλίες της ΕΚΤ δεν παράγουν απτές συνέπειες, γεγονός που έχει προκαλέσει ουκ ολίγες επικρίσεις κατά της Λαγκάρντ και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, όχι μόνο επειδή μια περιοριστική πολιτική αυξάνει την πιθανότητα μιας επερχόμενης οικονομικής ύφεσης. Παρ’ όλα αυτά, η ίδια η Λαγκάρντ ήταν σαφής όταν ανακοίνωσε περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων, διότι, όπως έγραψε η κεντρική τράπεζα για να εξηγήσει τη νέα αύξηση του χρήματος, “οι προοπτικές για τον πληθωρισμό εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα: Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής θα αυξηθούν σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά για να επιτευχθεί έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% και θα διατηρηθούν σε αυτά τα επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί”, προσθέτει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το πόσο μακριά θα φτάσει η ΕΚΤ είναι άγνωστο. “Δεν ξέρουμε ποιος είναι ο “μαγικός αριθμός”, αλλά ξέρουμε ότι πρόκειται για μια πορεία και ότι βρισκόμαστε στο δρόμο μας”, δήλωσε ο πρώην Γάλλος υπουργός, τονίζοντας ότι η νομισματική πολιτική “δεν είναι ακόμη επαρκώς περιοριστική”.

L'impatto su mutui e prestiti

Εν τω μεταξύ, όμως, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις είναι αυτοί που αισθάνονται τις επιπτώσεις της νομισματικής πολιτικής, στα στεγαστικά δάνεια και σε άλλα είδη δανείων. Ένας πρόσφατος φάκελος της Fabi περιγράφει τις επιπτώσεις της τελευταίας αύξησης των επιτοκίων στο 3,75%. “Όσον αφορά τα νέα στεγαστικά δάνεια, οι δόσεις εκείνων με σταθερό επιτόκιο προορίζονται να διπλασιαστούν, ενώ για εκείνα με κυμαινόμενο επιτόκιο η μηνιαία “αποπληρωμή” αναμένεται να αυξηθεί κατά 50-60%”, γράφει η ομοσπονδία τραπεζιτών, δίνοντας το παράδειγμα ενός στεγαστικού δανείου 200.000 ευρώ με σταθερό επιτόκιο 25 ετών και με μέσο επιτόκιο που εφαρμόζουν οι τράπεζες που μπορεί να ξεπεράσει κατά πολύ το 5%: Η μηνιαία δόση θα είναι 1.218 ευρώ (597 ευρώ στην περίπτωση δανείου 100.000 ευρώ). Δεν αλλάζουν πολλά όσον αφορά τα αυτοκίνητα, ένα τμήμα όπου τα επιτόκια είναι πολύ υψηλότερα. Στο τέλος του 2021 το μέσο επιτόκιο ήταν 8,1%, αλλά θα μπορούσε να αυξηθεί στο 12,8% με την τελευταία κίνηση της ΕΚΤ. Και εδώ η Fabi προσομοιώνει λεπτομερώς τις επιπτώσεις: “Για την αγορά ενός αυτοκινήτου 25.000 ευρώ εξ ολοκλήρου σε δόσεις, με 10ετές δάνειο, το συνολικό κόστος ανεβαίνει από 37.426 ευρώ σε 45.704 ευρώ, μια συνολική διαφορά 8.279 ευρώ (+22,1%) σε σχέση με τα επιτόκια στο τέλος του 2021. Αν αυτό δεν είναι ήδη ένα αγκάθι, είναι πολύ κοντινό ενδεχόμενο.