Η σοκολάτα, λένε, σε μερικά χρόνια δεν θα φτάνει για όλους τους ανθρώπους και θα υπάρχει έλλειψη. Ένας πανικός (λέμε τώρα) πολύ κόσμο τον πιάνει. Για σκέψου όμως τώρα, πώς θα ήταν, ή πώς θα άλλαζε η ζωή μας, αν δεν υπήρχε, ή αν υπήρχε έλλειψη από… καουτσούκ.
Το καουτσούκ, μπορεί να μην τρώγεται, όμως κάνει… όλα τα άλλα. Με αφορμή την πρόσφατη Παγκόσμια Ημέρα Καουτσούκ (12.9.17), η τεχνολογική εταιρεία Continental παρουσίασε και πάλι υπερήφανα, αυτό το κρυμμένο «αστέρι» του σύγχρονου κόσμου! Για πάνω από 145 χρόνια, περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, η Continental, ως ειδική σε αυτό το υλικό, προσφέρει ζωτικό δυναμισμό, σε μια μεγάλη γκάμα βιομηχανιών, σε όλον τον κόσμο, με λύσεις
που βασίζονται στο καουτσούκ. «Χωρίς τα προϊόντα από καουτσούκ, κυριολεκτικά, κανένα ολοκληρωμένο βιομηχανικό σύστημα δε θα μπορούσε να λειτουργήσει σήμερα.
Αυτό είναι το καουτσουκόδεντρο, το “δέντρο που κλαίει”
Αυτό ακριβώς το υλικό, κινεί τον κόσμο, και αποτελεί το κλειδί για πρωτοπόρο
ανάπτυξη και τεχνολογικές καινοτομίες. Η εξειδίκευσή μας στο καουτσούκ είναι
καθοριστικός παράγοντας στη μακροχρόνια επιτυχία μας, έχοντας κατακτήσει την
παγκόσμια παραγωγή, με όλες τις σύγχρονες τάσεις που την συνοδεύουν», αναφέρει ο χημικός, Dr. Wolfram Herrmann, υπεύθυνος ανάπτυξης αυτού του υλικού, στο τμήμα ContiTech. Συχνά, το καουτσούκ είναι ένα υλικό που «δουλεύει» άψογα και αθόρυβα στο «παρασκήνιο», χωρίς κανείς να το προσέχει. Όμως, είναι ένας μοναδικός και ανθεκτικός “γίγαντας” προσαρμοστικότητας, απίστευτα ευέλικτος, αναντικατάστατος και συναρπαστικός!
Μπορείς λοιπόν να φανταστείς τη ζωή σου χωρίς καουτσούκ;
Η ζωή χωρίς καουτσούκ θα ήταν κάτι σαν ποδοσφαιρικός αγώνας, χωρίς μπάλα, ή κάτι σα βιβλίο χωρίς λέξεις! Πάντως, σίγουρα, ένα κρεβάτι, χωρίς στρώμα από latex δε θα ήταν καθόλου αναπαυτικό και ένα πλυντήριο, χωρίς ιμάντα δε μπορούσε να πλύνει! Τι θα συνέβαινε όμως σε ένα αυτοκίνητο; Φυσικά, θα έλειπαν τα ελαστικά, όμως, όχι μόνο αυτά: Χωρίς σωληνάκια, ο κινητήρας δε θα δούλευε, διότι το σύστημα μετάδοσης, τα φρένα και η εξάτμιση θα καταστρέφονταν. Κι ακόμη, χωρίς τις ελαστικές βάσεις του κινητήρα, ο θόρυβος που θα δημιουργούσαν οι κραδασμοί θα ήταν ανυπόφορος για τους επιβάτες. Οι πόρτες θα κροτάλιζαν, τα παράθυρα θα έβαζαν νερά και αέρα. Και βέβαια, δε θα είχε νόημα να αναζητήσετε άλλα μέσα μετακίνησης, μιας και τα ποδήλατα, οι μοτοσυκλέτες, τα λεωφορεία και τα τρένα, θα έμεναν, κι αυτά, ακίνητα. Ο κόσμος, ξαφνικά, θα σταματούσε να «κινείται».
Παλιό εργοστάσιο καουτσούκ
Αιώνες νωρίτερα, εξερευνώντας τη φύση γύρω τους, ο λαός των Μάγιας έμεινε
έκπληκτος όταν, θερμαίνοντας ένα γαλακτώδες εκχύλισμα, που έβγαλαν από τα
δέντρα, δημιούργησαν το latex. Με τη θερμότητα, το εκχύλισμα μετατρέπονταν σε μια στέρεη, παρόλα αυτά, ελαστική μάζα, από την οποία οι αρχαίοι πρόγονοί μας έφτιαχναν μπάλες, σκάφη και σωλήνες για τις καθημερινές τους ανάγκες. Οι Μάγιας έδωσαν στο δέντρο αυτό το όνομα “caa-o- chu” (κα-ό- τσου), που σήμαινε το «δέντρο που κλαίει».
Για πολλά χρόνια, όμως, οι άνθρωποι δεν ήξεραν ακριβώς πώς να χειριστούν αυτό το υλικό. Τουλάχιστον, όχι πριν την αυγή της εκβιομηχάνισης, όταν και κατάφεραν να μετατρέψουν το καουτσούκ σε ένα σύγχρονο υλικό. Η πιο μεγάλη πρόκληση ήταν να βελτιώσουν το υλικό, ώστε να το χρησιμοποιούν πιο εύκολα. Διότι όταν το ζέσταιναν υπερβολικά γινόταν κολλώδες, και όταν το έψυχαν γινόταν εύθραυστο. Εκείνη την εποχή, η επίδραση του φωτός και του αέρα, κατέστρεφαν γρήγορα το καουτσούκ. Ήταν αργότερα η μέθοδος του βουλκανισμού που έδωσε στο καουτσούκ την ιδιότητα της ελαστικότητας. Η βιομηχανία, τότε, το αξιοποίησε, ως πώμα σε μηχανές ατμού, για να μονώσει τηλεγραφικά καλώδια και για να φτιάξει ελαστικά ποδηλάτων. Σύντομα, έγινε κυρίαρχο μονωτικό υλικό στην αναδυόμενη ηλεκτρική βιομηχανία και βασικό υλικό στη βιομηχανία κατασκευής ελαστικών, για κάθε είδους οχήματα. Έτσι, το αρχικά ακατέργαστο υλικό, αναπτύχθηκε σε ένα από τα βασικά υλικά της βιομηχανικής επανάστασης. Σήμερα, περίπου το 40% του καουτσούκ παγκόσμια, εξάγεται από τo καουτσοκόδεντρο, είδους «Hevea brasiliensis».
Ελαστικότητα – το μυστικό της επιτυχίας του.
Αυτή είναι η κολλώδης, ελαστική ουσία που βγάζει το καουτσουκόδεντρο
Η ελαστικότητα είναι αυτή που κάνει το καουτσούκ τόσο μοναδικό. Ακόμη κι αν έχει υποβληθεί σε μεγάλη πίεση, πάντα επιστρέφει στο αρχικό του σχήμα. Αυτή, άλλωστε, είναι και η θεμελιώδης λειτουργία της ζωής και της φύσης. Αυτή η ιδιότητα αποδεικνύει ότι το καουτσούκ είναι πραγματικά ειδικός στην τέχνη της προσαρμογής.
Καμία άλλη φυσική ανακάλυψη δεν έχει τόση μεγάλη και διαρκή επίδραση στην
ανθρώπινη ζωή, όση αυτό το ανθεκτικό, σκληρό υλικό. «Για τους σχεδιαστές, η
εκπληκτική και μοναδική ιδιότητα αυτού του υλικού είναι και πάλι η ελαστικότητά του.
Όταν στο καουτσούκ προστίθενται διάφορες ουσίες, όπως πληρωτικά και πρόσθετα, γίνεται δομικό υλικό. Αποτέλεσμα: μια, πρακτικά, απεριόριστη ποικιλία χημικών ενώσεων, για εξειδικευμένες λύσεις, για κάθε εφαρμογή», εξηγεί ο Dr Herrmann.
Το καουτσούκ μπορεί και είναι ανθεκτικό σε υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες
ταυτόχρονα. Μπορεί να είναι σκληρό και να μην σπάει, να μην επιτρέπει τη διαρροή αερίων, ηλεκτρομονωτικό ή ηλεκτρικά αγώγιμο και ανθεκτικό σε επιθετικές ουσίες, όπως το οξυγόνο, το όζον, η UV ακτινοβολία, οι ακραίες θερμοκρασίες και η πίεση.
Αυτές οι ιδιότητες επηρεάζονται σημαντικά από τις μεθόδους επεξεργασίας που
χρησιμοποιούνται, ειδικά στις μέρες μας, στον τομέα της νανο-τεχνολογίας. Η
Continental διαθέτει χημικές ενώσεις για μια τεράστια γκάμα εφαρμογών. Η βασική μας σειρά ενώσεων, μόνο, περιλαμβάνει περισσότερες από 700 φόρμουλες, για διάφορες εφαρμογές. Μα πάνω από όλα, οι χημικές μας ενώσεις ικανοποιούν, πρωτίστως, τις απαιτήσεις των κορυφαίων προϊόντων μας.
Καουτσούκ: «Παίζει» πάντα ομαδικά.
Το καουτσούκ είναι ένας έξοχος «ομαδικός παίκτης», κι έτσι, οι περισσότερες από τις μηχανικές του ιδιότητες εξαρτώνται από τα υλικά με τα οποία συνδυάζεται. Ενωμένο με άλλα υλικά, γίνεται high-tech προϊόν και αποτελεί συστατικό υψηλής απόδοσης, σε πολύπλοκα τεχνικά συστήματα. Κανένα άλλο υλικό δεν έχει την ικανότητα να συνδυάζεται με τόσες πολλές διαφορετικές ουσίες, για να δημιουργήσει κάτι καινούργιο. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στο τμήμα έρευνας και τεχνολογίας της Continental να εφεύρει πρωτοπόρους συνδυασμούς υλικών, με βελτιωμένες ή νέες ιδιότητες, χωρίς προηγούμενο. «Παρέχουμε τη γνώση που απαιτείται για τον συνδυασμό υλικών, καουτσούκ ή πλαστικού με μέταλλα, υφάσματα ή άλλα δομικά συστατικά ή ηλεκτρονικά εξαρτήματα. Έχουμε αναπτύξει ουσιαστική εξειδίκευση στον τομέα των υβριδικών υλικών και των χημικών προϊόντων και συνεχώς εξελίσσουμε τα ταλέντα μας με νέες εφαρμογές» συνεχίζει ο Dr Herrmann.
Χωρίς το καουτσούκ, η κινητικότητα των ανθρώπων θα ήταν σχεδόν αδιανόητη. Με την ευρεία έννοια, σε αυτό οφείλεται η άνεση των σύγχρονων αυτοκινήτων. Ιμάντες μετάδοσης, σωλήνες και βάσεις, για παράδειγμα, είναι απαραίτητα εξαρτήματα των κινητήρων και του πλαισίου. Κι ενώ γύρω στο 1900, ένα όχημα είχε μόνο 15-20 εξαρτήματα από καουτσούκ συνολικά, σήμερα, υπάρχουν περίπου 600 λειτουργικά μέρη, εξαρτήματα και συστήματα, κατασκευασμένα από αυτό το υλικό. Κι ακόμη, πάνω από το 70% του καουτσούκ που παράγεται παγκοσμίως χρησιμοποιείται για την παραγωγή ελαστικών για αυτοκίνητα, φορτηγά και αεροπλάνα – σχεδόν 2 δις μονάδες ετησίως. Άλλα προϊόντα, περιλαμβάνουν, περίπου, 40.000 είδη που περιέχουν καουτσούκ, απαραίτητα στην καθημερινότητά μας.
Το φυτό πικραλίδα: Από αυτό θα παίρνουμε καουτσούκ στο μέλλον
Πικραλίδα: Από τη ρίζα της θα παίρνουμε τα… ελαστικά μας στο μέλλον
Πέρα από όλα αυτά, η Continental εξερευνεί νέους ορίζοντες στον τομέα της
παραγωγής καουτσούκ, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και
Εφαρμοσμένης Οικολογίας ΙΜΕ, Fraunhofer, με το Ινστιτούτο Julius Kühn Institute και τους καλλιεργητές φυτών, ESKUSA. «Το αντικείμενο αυτού του συνδυαστικού project είναι να αναπτύξει μια διαδικασία, για τη βιομηχανική χρήση του φυτού πικραλίδα (ή «ρωσικό ραδίκι»), ως πηγή καουτσούκ. Με γεωργικούς όρους, πρόκειται για ένα φυτό με χαμηλές απαιτήσεις και μπορεί να καλλιεργηθεί στο βόρειο ημισφαίριο. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε, πλέον, να σκεφτούμε την παραγωγή καουτσούκ, κοντά στα μεγάλα εργοστάσια της Continental και την απλοποίηση των μεταφορικών υποδομών, λόγω των μειωμένων αποστάσεων μεταφοράς της πρώτης ύλης», εξηγεί η Dr. Carla Recker, η οποία ηγείται του φιλόδοξου project, για την ανάπτυξη αυτού του πολλά υποσχόμενου υλικού.
Η ποιότητα του καουτσούκ από τη ρίζα πικραλίδας είναι ίδια με αυτή που παράγεται από το καουτσουκόδεντρο. Στην Continental, η χρήση φυσικού καουτσούκ από ρίζες πικραλίδας, έχει ήδη αποδείξει την αξία της, σε πρωτότυπα ελαστικών και βάσεων για κινητήρες. Τα προϊόντα αυτά αναμένεται να βγουν σε παραγωγή στα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια.
