Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται να απλοποιήσει το ρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την ουσιαστική προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Μια σημαντική κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί η απόφαση για απόσυρση της προβληματικής Οδηγίας Green Claims, που σύμφωνα με την ACEA, δημιουργεί περισσότερα προβλήματα παρά λύσεις.
Οι ευρωπαίοι κατασκευαστές τονίζουν ότι η υπάρχουσα νομοθεσία είναι ήδη αρκετά αυστηρή για την καταπολέμηση του greenwashing, ενώ η νέα πρόταση, αν εφαρμοζόταν, θα επιβάρυνε υπερβολικά τις επιχειρήσεις με μη ρεαλιστικές απαιτήσεις. Το αποτέλεσμα θα ήταν η σιωπή των εταιρειών για τις προσπάθειές τους στη βιωσιμότητα, αντί για την επιθυμητή διαφάνεια και εμπιστοσύνη των καταναλωτών.
Η απόσυρση της Οδηγίας Green Claims δεν είναι απλώς θέμα γραφειοκρατικής απλοποίησης, αλλά και ουσιαστικής στήριξης της αυτοκινητοβιομηχανίας ώστε να συνεχίσει να καινοτομεί και να επενδύει σε βιώσιμες τεχνολογίες χωρίς περιττούς περιορισμούς που θα την αποθαρρύνουν. Με αυτή την κίνηση, η ΕΕ επιδιώκει να ισορροπήσει την προστασία του περιβάλλοντος με την ανάγκη για μια δυναμική και ανταγωνιστική βιομηχανία.
Τι είναι η οδηγία Green Claims
Η οδηγία Green Claims αναφέρεται γενικά σε κανονισμούς ή κατευθυντήριες γραμμές που αφορούν τις περιβαλλοντικές δηλώσεις (δηλαδή τους ισχυρισμούς για την «πράσινη», φιλική προς το περιβάλλον φύση ενός προϊόντος ή υπηρεσίας). Στην περίπτωση της αυτοκινητοβιομηχανίας, η οδηγία αυτή έχει στόχο να διασφαλίσει ότι οι ισχυρισμοί που κάνουν οι κατασκευαστές σχετικά με την περιβαλλοντική επίδοση των οχημάτων τους είναι ακριβείς, διαφανείς και τεκμηριωμένοι.
Τι περιλαμβάνει συγκεκριμένα για την αυτοκινητοβιομηχανία:
- Αξιολόγηση και επαλήθευση των περιβαλλοντικών ισχυρισμών: π.χ., αν ένα αυτοκίνητο θεωρείται «χαμηλών εκπομπών», «ηλεκτρικό» ή «βιώσιμο», οι ισχυρισμοί αυτοί πρέπει να στηρίζονται σε αντικειμενικά δεδομένα και μετρήσεις.
- Αποφυγή πράσινου ξεπλύματος (greenwashing): δηλαδή, οι εταιρείες δεν πρέπει να υπερβάλλουν ή να παραπλανούν τον καταναλωτή σχετικά με το πόσο φιλικά προς το περιβάλλον είναι τα προϊόντα τους.
- Διαφάνεια στους καταναλωτές: οι πληροφορίες πρέπει να είναι κατανοητές και διαθέσιμες ώστε ο αγοραστής να παίρνει ενημερωμένη απόφαση.
Στο ευρωπαϊκό πλαίσιο:
Η ΕΕ έχει θέσει αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές για περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς, ώστε να υποστηρίξει τους στόχους της για την κλιματική ουδετερότητα και τη βιώσιμη κινητικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, η «Οδηγία Green Claims» μπορεί να είναι μέρος ευρύτερων κανονισμών που αφορούν την εμπορία αυτοκινήτων, ειδικά με την ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων και την περιβαλλοντική τους πιστοποίηση.
Γιατί η Οδηγία Green Claims δεν λειτουργεί στην πράξη
1. Υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο και η πρόκληση του greenwashing
Η ΕΕ ήδη διαθέτει σαφείς οδηγίες, όπως η Οδηγία για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές και η Οδηγία Ενδυνάμωσης (2024/825), που παρέχουν νομική προστασία κατά των παραπλανητικών «πράσινων» ισχυρισμών. Οι κατασκευαστές επισημαίνουν πως αυτές οι ρυθμίσεις επαρκούν για την πρόληψη του greenwashing χωρίς να δημιουργούν πρόσθετο διοικητικό βάρος.
2. Αδυναμίες της Οδηγίας Green Claims
Η προτεινόμενη Οδηγία απαιτεί συνεχή επιστημονική παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο και αυστηρή επαλήθευση που δεν είναι ακόμη διαθέσιμη. Επιπλέον, επιβάλλει υπερβολικές αναφορές βιωσιμότητας, δημιουργώντας γραφειοκρατικό φόρτο. Αυτό καθιστά την εφαρμογή της πρακτικά ανέφικτη και ανασφαλή για τις επιχειρήσεις.
3. Κίνδυνος greenhushing αντί για διαφάνεια
Αντί να ενθαρρύνει την επικοινωνία των περιβαλλοντικών προσπαθειών, η Οδηγία μπορεί να οδηγήσει τις εταιρείες σε αυτολογοκρισία και απόκρυψη (greenhushing) των δράσεών τους, φοβούμενες κυρώσεις ή δυσκολίες συμμόρφωσης.
4. Η απλούστευση ως μοχλός ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας
Στο Σχέδιο Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2025, η απλούστευση των κανόνων για την αυτοκινητοβιομηχανία αναδεικνύεται ως κεντρική προτεραιότητα. Η απόσυρση της Οδηγίας Green Claims θεωρείται απαραίτητο πρώτο βήμα προς ένα πιο λειτουργικό, ευέλικτο και ανταγωνιστικό περιβάλλον.
